پراکسید هیدروژن، که در میان عموم با نام «آب اکسیژنه» شناخته می‌شود، ترکیبی شیمیایی است که کاربردهای آن بسیار فراتر از بطری قهوه‌ای رنگ موجود در جعبه کمک‌های اولیه است. این ماده یک اکسیدکننده قدرتمند، عامل سفیدکننده مؤثر و یک ضدعفونی‌کننده صنعتی کلیدی است که در صنایع مدرن و دوستدار محیط زیست نقشی حیاتی ایفا می‌کند. از تصفیه آب و فاضلاب گرفته تا سفید کردن خمیر کاغذ و پارچه، و حتی به عنوان پیشران در سوخت موشک، پراکسید هیدروژن یک ماده شیمیایی همه‌کاره با پتانسیل‌های گسترده است. درک عمیق ویژگی‌ها، گریدها و کاربردهای آن برای هر صنعتی که به دنبال کارایی بالا و پایداری زیست‌محیطی است، ضروری می‌باشد.
فرمول شیمیایی (H2O2) و ساختار مولکولی منحصربه‌فرد
فرمول شیمیایی پراکسید هیدروژن H2O2 است که به سادگی می‌توان آن را به عنوان «مولکول آب با یک اتم اکسیژن اضافی» توصیف کرد. این اتم اکسیژن اضافی، ساختاری منحصربه‌فرد ایجاد می‌کند که در آن دو اتم اکسیژن با یک پیوند یگانه به یکدیگر متصل شده‌اند (O−O). این پیوند پراکسیدی، نسبتاً ضعیف و ناپایدار است و منشأ اصلی واکنش‌پذیری بالای این ترکیب به شمار می‌رود. از نظر فنی، مولکول H2O2 ساختاری غیرمسطح و کایرال دارد که آن را به یکی از ساده‌ترین مولکول‌های دارای انانتیومر تبدیل می‌کند.
ماهیت ناپایدار این پیوند، هم بزرگترین چالش عملیاتی و هم ارزشمندترین ویژگی عملکردی پراکسید هیدروژن است. این ترکیب در حضور نور، گرما یا کاتالیزورها به راحتی تجزیه شده و به آب (H2O) و اکسیژن (O2) تبدیل می‌شود. همین واکنش تجزیه و آزاد شدن رادیکال‌های هیدروکسیل (OH•) بسیار واکنش‌پذیر است که قدرت اکسیدکنندگی، سفیدکنندگی و ضدعفونی‌کنندگی آن را به وجود می‌آورد. در واقع، ویژگی‌ای که نگهداری آن را دشوار می‌سازد، همان ویژگی است که آن را به یک ماده شیمیایی صنعتی ضروری و مؤثر تبدیل کرده است. علاوه بر این، از آنجایی که محصولات نهایی تجزیه آن تنها آب و اکسیژن هستند، پراکسید هیدروژن به عنوان یک جایگزین “سبز” و سازگار با محیط زیست برای مواد شیمیایی کلردار که باقی‌مانده‌های سمی تولید می‌کنند، شناخته می‌شود.
نام‌های رایج پراکسید هیدروژن و مترادف‌ها در صنعت و بازار
برای جلوگیری از هرگونه ابهام در بازار و محیط‌های صنعتی، آشنایی با نام‌های مختلف این ترکیب ضروری است. پراکسید هیدروژن علاوه بر نام رایج آب اکسیژنه، با اسامی دیگری نیز شناخته می‌شود که عبارتند از:
- هیدروژن پراکسید (Hydrogen Peroxide)
- اکسیدانیل (Oxidanyl)
- پرهیدروکسیک اسید (Perhydroxic acid)
- دی هیدروژن دی اکسید (Dihydrogen dioxide)
خواص فیزیکی و شیمیایی کلیدی آب اکسیژنه
پراکسید هیدروژن در حالت خالص، مایعی به رنگ آبی بسیار کم‌رنگ و کمی چسبناک‌تر (ویسکوزتر) از آب است. با این حال، محلول‌های آبی رقیق آن که معمولاً در بازار یافت می‌شوند، کاملاً بی‌رنگ هستند. این ماده بویی ملایم و تند و طعمی تلخ دارد. چگالی آن بسته به غلظت متغیر است؛ چگالی نوع خالص آن 1.45g/cm3 و محلول 35% آن حدود 1.11g/cm3 است که در هر دو حالت از آب سنگین‌تر می‌باشد. نقطه جوش تئوری آن 150.2°C تخمین زده می‌شود، اما در عمل، قبل از رسیدن به این دما به شدت تجزیه می‌شود، بنابراین تقطیر آن تنها تحت فشار کاهش‌یافته امکان‌پذیر است. این ماده به هر نسبتی در آب، الکل و اتر قابل امتزاج است.
مهم‌ترین ویژگی شیمیایی پراکسید هیدروژن، خاصیت اکسیدکنندگی قوی آن است. این ماده به راحتی اتم اکسیژن خود را در واکنش‌های شیمیایی آزاد کرده و مواد دیگر را اکسید می‌کند. این ویژگی، اساس عملکرد آن به عنوان یک عامل سفیدکننده و ضدعفونی‌کننده است. جالب توجه است که پراکسید هیدروژن بسته به محیط شیمیایی می‌تواند هم به عنوان اکسیدکننده و هم به عنوان کاهنده عمل کند. به عنوان مثال، در واکنش با سولفید سرب سیاه (PbS)، آن را به سولفات سرب سفید (PbSO4) اکسید می‌کند، در حالی که در واکنش با اکسیدکننده‌های قوی‌تر، خود کاهش می‌یابد. علاوه بر این، پراکسید هیدروژن یک اسید بسیار ضعیف با ثابت تفکیک اسیدی (pKa) حدود 11.75 است که این ویژگی بر پایداری و نحوه واکنش آن تأثیر می‌گذارد.
واکنش‌پذیری و تجزیه پراکسید هیدروژن
همانطور که اشاره شد، پراکسید هیدروژن ترکیبی ناپایدار است. سرعت تجزیه آن تحت تأثیر عوامل متعددی افزایش می‌یابد:
- نور: قرار گرفتن در معرض نور، به ویژه نور فرابنفش، باعث تجزیه سریع آن می‌شود.
- گرما: افزایش دما سرعت واکنش تجزیه را به شدت بالا می‌برد.
- pH بالا: در محیط‌های قلیایی (بازی)، تجزیه آن بسیار سریع‌تر از محیط‌های اسیدی یا خنثی است.
- کاتالیزورها: حضور یون‌های فلزات واسطه مانند منگنز، آهن، مس و نقره به عنوان کاتالیزور عمل کرده و تجزیه را به شدت تسریع می‌کند.
برای مقابله با این ناپایداری، به گریدهای صنعتی و تجاری پراکسید هیدروژن، موادی به نام پایدارکننده اضافه می‌شود. این مواد که معمولاً شامل ترکیبات کی‌لیت‌کننده فلزات مانند اسید فسفریک، استانات‌ها و ارگانوفسفونات‌ها هستند، با به دام انداختن یون‌های فلزی، از تجزیه کاتالیزوری جلوگیری کرده و عمر مفید محصول را افزایش می‌دهند.
مشخصات فیزیکی و شیمیایی پراکسید هیدروژن
| مشخصه | مقدار |
| فرمول مولکولی | H2O2 |
| جرم مولی | 34.0147g/mol |
| شکل ظاهری | مایع بی‌رنگ تا آبی کم‌رنگ |
| چگالی | 1.45g/cm3 (خالص) |
| نقطه جوش | 150.2°C (تئوری) |
| نقطه ذوب | −0.43°C |
| اسیدیته (pKa) | 11.75 |
| ویسکوزیته (در 20°C) | 1.245cP |
کدام گرید پراکسید هیدروژن برای شما مناسب است؟
انتخاب پراکسید هیدروژن مناسب تنها به درصد غلظت آن محدود نمی‌شود. مفهوم “گرید” به سطح خلوص، نوع و میزان پایدارکننده‌ها، و وجود یا عدم وجود ناخالصی‌های خاص اشاره دارد. استفاده از گرید نامناسب می‌تواند منجر به شکست فرآیند، آلودگی محصول، نقض قوانین نظارتی و حتی خطرات ایمنی شود. به عنوان مثال، استفاده از گرید صنعتی که حاوی پایدارکننده‌ها و فلزات سنگین است در یک کاربرد غذایی، می‌تواند محصول نهایی را سمی و غیرقابل مصرف کند. این عدم تطابق گرید با کاربرد، یک ریسک تجاری جدی است که تامین‌کننده متخصص با ارائه مشاوره صحیح، به مشتریان در مدیریت آن کمک می‌کند. در ادامه، گریدهای اصلی پراکسید هیدروژن تشریح می‌شوند:
- گرید صنعتی پراکسید هیدروژن: این گرید برای کاربردهای صنعتی بزرگ‌مقیاس مانند سفید کردن خمیر کاغذ و منسوجات طراحی شده است. حاوی پایدارکننده‌ها برای افزایش طول عمر و ممکن است دارای ناخالصی‌هایی مانند فلزات سنگین باشد که آن را برای مصارف غذایی یا دارویی نامناسب می‌سازد.
- گرید خوراکی پراکسید هیدروژن: این گرید با خلوص بسیار بالا و بدون پایدارکننده‌های سمی تولید می‌شود. فرآیند تولید آن پرهزینه‌تر است و برای کاربردهایی که با مواد غذایی در تماس هستند، مانند استریل کردن بسته‌بندی‌های آسپتیک (مانند پاکت‌های شیر و آبمیوه) و در برخی فرآیندهای فرآوری مواد غذایی، الزامی است.
- گرید آزمایشگاهی/معرف پراکسید هیدروژن: دارای خلوص بالا و پایدارکننده‌های مشخص و کنترل‌شده است تا در واکنش‌های شیمیایی و تحلیل‌های آزمایشگاهی تداخل ایجاد نکند. برندهای معتبری مانند مرک (Merck) و دکتر مجللی در این دسته قرار می‌گیرند.
- گرید دارویی پراکسید هیدروژن: معمولاً به صورت محلول 3% عرضه می‌شود و مطابق با استانداردهای فارماکوپه تولید می‌گردد. این گرید حاوی پایدارکننده‌هایی است که آن را برای استفاده موضعی به عنوان ضدعفونی‌کننده ایمن می‌سازد.
- گرید الکترونیکی پراکسید هیدروژن: این گرید دارای بالاترین سطح خلوص است و میزان ناخالصی‌های فلزی و ذرات معلق در آن در حد “بخش در میلیارد” (ppb) کنترل می‌شود. برای تمیز کردن ویفرهای سیلیکونی و بردهای مدار چاپی در صنعت نیمه‌هادی‌ها استفاده می‌شود، جایی که کوچکترین ناخالصی می‌تواند عملکرد قطعات را مختل کند.
- گرید آرایشی پراکسید هیدروژن: با غلظت 3 تا 12 درصد، حاوی پایدارکننده‌هایی است که آن را برای استفاده در محصولات آرایشی مانند رنگ مو و مواد دکلره مناسب می‌سازد.
تفاوت حیاتی گریدهای پایدار شده و خالص پراکسید هیدروژن
همانطور که ذکر شد، پایدارکننده‌ها ترکیباتی هستند که برای جلوگیری از تجزیه سریع پراکسید هیدروژن به آن افزوده می‌شوند. این مواد معمولاً عوامل کی‌لیت‌کننده فلزات هستند که با یون‌های فلزی ناخالص پیوند برقرار کرده و فعالیت کاتالیزوری آنها را مهار می‌کنند. استانات‌ها، پیروفسفات‌ها و ارگانوفسفونات‌ها از جمله پایدارکننده‌های رایج هستند. تفاوت اصلی بین گریدهای مختلف، در نوع و مقدار این افزودنی‌ها نهفته است. گرید خوراکی به طور مشخص با عدم وجود این افزودنی‌های بالقوه سمی تعریف می‌شود، در حالی که گریدهای صنعتی و فنی برای تضمین پایداری در شرایط سخت، حاوی مقادیر بیشتری از آنها هستند.
راهنمای جامع گریدها و غلظت‌های پراکسید هیدروژن
این جدول به شما کمک می‌کند تا بر اساس کاربرد مورد نظر، گرید و غلظت مناسب را به سرعت شناسایی کنید.
| گرید | غلظت‌های رایج | وضعیت پایدارکننده | کاربردهای اصلی |
| دارویی | 3% | پایدار شده | ضدعفونی زخم‌های سطحی، مصارف خانگی |
| آرایشی | 6-12% | پایدار شده | سفیدکننده و اکسیدان رنگ مو |
| آزمایشگاهی | 30-35% | پایدار شده (خلوص بالا) | تحقیقات علمی، واکنش‌های شیمیایی کنترل‌شده |
| فنی | 35% | حاوی فسفر | خنثی‌سازی کلر در آب، کاربردهای عمومی صنعتی |
| صنعتی | 35-50% | پایدار شده (حاوی ناخالصی) | سفیدگری کاغذ و نساجی، تصفیه فاضلاب |
| خوراکی | 35-50% | بدون پایدارکننده | استریل کردن بسته‌بندی مواد غذایی، فرآوری مواد غذایی |
| الکترونیک | >30% | خلوص بسیار بالا، پایدارکننده بسیار کم | تمیزکاری نیمه‌هادی‌ها و بردهای الکترونیکی |
کاربردهای پراکسید هیدروژن
پراکسید هیدروژن به دلیل خواص منحصربه‌فرد خود، در طیف وسیعی از صنایع و مصارف روزمره کاربرد دارد.
کاربردهای صنعتی پراکسید هیدروژن
- صنعت کاغذ و خمیرکاغذ: پراکسید هیدروژن به عنوان یک جایگزین دوستدار محیط زیست برای ترکیبات کلردار، به طور گسترده برای سفید کردن خمیر چوب و حذف جوهر از کاغذهای بازیافتی استفاده می‌شود. این فرآیند نه تنها روشنایی و کیفیت کاغذ را افزایش می‌دهد، بلکه برخلاف کلر، به الیاف سلولزی آسیب نمی‌رساند و مقاومت نهایی کاغذ را بهبود می‌بخشد.
- صنعت نساجی: برای سفید کردن الیاف طبیعی (مانند پنبه و پشم) و مصنوعی بدون آسیب رساندن به ساختار آنها به کار می‌رود و درخشندگی بالایی به پارچه می‌بخشد.
- تصفیه آب و فاضلاب: به عنوان یک اکسیدکننده قوی، برای حذف آلاینده‌های آلی، کنترل بو (از طریق اکسیداسیون ترکیبات گوگردی مانند سولفیدها) و تأمین اکسیژن محلول برای فرآیندهای تصفیه بیولوژیکی هوازی استفاده می‌شود.
- صنعت الکترونیک: گریدهای با خلوص فوق‌العاده بالا به عنوان عامل اچ‌کننده (Etching) و تمیزکننده در تولید نیمه‌هادی‌ها و بردهای مدار چاپی (PCB) کاربرد دارند.
- سایر مصارف: در صنایع معدن برای استخراج مواد، در سنتزهای شیمیایی (مانند اپوکسیداسیون و هیدروکسیلاسیون) و با غلظت بسیار بالا (90%) به عنوان منبع اکسیژن در پیشرانه‌های موشکی به کار گرفته می‌شود.
کاربردهای پزشکی و بهداشتی پراکسید هیدروژن
- ضدعفونی‌کننده و آنتی‌سپتیک: محلول رقیق 3% پراکسید هیدروژن به طور سنتی برای تمیز کردن بریدگی‌ها و خراش‌های سطحی استفاده می‌شود. با این حال، دانش پزشکی مدرن نشان داده است که استفاده مکرر از آن بر روی زخم‌ها می‌تواند به سلول‌های سالم در حال ترمیم (فیبروبلاست‌ها) آسیب برساند و فرآیند بهبودی را کند کند؛ بنابراین امروزه استفاده از آن برای زخم‌های عمیق توصیه نمی‌شود.
- بهداشت دهان و دندان: به دلیل خواص ضدباکتریایی و سفیدکنندگی، در ترکیبات خمیردندان‌ها، ژل‌های سفیدکننده و دهان‌شویه‌ها برای کاهش التهاب لثه، از بین بردن بوی بد دهان و سفید کردن دندان‌ها استفاده می‌شود.
- استریلیزاسیون: برای استریل کردن ابزارهای پزشکی و دندانپزشکی، لنزهای تماسی و در فرآیندهای بسته‌بندی آسپتیک در صنایع دارویی کاربرد دارد.
کاربردهای کشاورزی و باغبانی پراکسید هیدروژن
- بهبود سلامت خاک و ریشه: افزودن محلول رقیق پراکسید هیدروژن به آب آبیاری، اکسیژن اضافی را در اختیار ریشه گیاهان قرار می‌دهد. این کار از پوسیدگی ریشه ناشی از آبیاری بیش از حد جلوگیری کرده و به جذب بهتر مواد مغذی کمک می‌کند.
- کنترل آفات و بیماری‌های قارچی: خواص اکسیدکنندگی آن باعث می‌شود به عنوان یک قارچ‌کش و آفت‌کش ملایم و ایمن برای گیاهان عمل کند.
- تسریع جوانه‌زنی بذر: خیساندن بذرها در محلول رقیق پراکسید هیدروژن می‌تواند پوسته بذر را نرم کرده و با تأمین اکسیژن، سرعت و درصد جوانه‌زنی را افزایش دهد.
کاربردهای خانگی و عمومی پراکسید هیدروژن
- لکه‌بری و سفیدکنندگی: برای از بین بردن لکه‌های ارگانیک مانند خون، قهوه، شراب و عرق از روی پارچه‌ها و سطوح بسیار مؤثر است.
- ضدعفونی سطوح: می‌توان از آن برای ضدعفونی کردن سطوح آشپزخانه، تخته‌های گوشت، سینک و سرویس‌های بهداشتی استفاده کرد.
راهنمای جامع ایمنی و نگهداری پراکسید هیدروژن
کار با پراکسید هیدروژن، به ویژه در غلظت‌های بالا، نیازمند رعایت دقیق نکات ایمنی است.
خطرات بالقوه بر اساس غلظت
- غلظت‌های پایین (کمتر از 8%): محلول‌های 3% تا 6% که در داروخانه‌ها یافت می‌شوند، خطرناک تلقی نمی‌شوند اما می‌توانند باعث تحریک خفیف پوست، چشم و غشاهای مخاطی شوند.
- غلظت‌های بالا (بیش از 40%): این محلول‌ها بسیار خورنده هستند و تماس آنها با پوست می‌تواند باعث سوختگی‌های شیمیایی شدید، سفید شدن پوست و ایجاد تاول شود. تماس با چشم می‌تواند منجر به آسیب دائمی قرنیه گردد.
- خطر بلعیدن: بلعیدن پراکسید هیدروژن بسیار خطرناک است. این ماده در معده به سرعت تجزیه شده و حجم زیادی گاز اکسیژن آزاد می‌کند (محلول 3% حدود 10 برابر حجم خود گاز تولید می‌کند) که می‌تواند منجر به اتساع شدید معده، خونریزی داخلی و آسیب‌های جدی دیگر شود.
- خطر استنشاق: استنشاق بخارات یا آئروسل‌های آن، به ویژه در غلظت‌های بالا، می‌تواند باعث تحریک شدید دستگاه تنفسی، سرفه و تنگی نفس شود.
تجهیزات حفاظت فردی (PPE) الزامی
هنگام کار با پراکسید هیدروژن، به ویژه با غلظت‌های بالاتر از 3%، استفاده از تجهیزات حفاظت فردی زیر الزامی است:
- دستکش‌های محافظ: دستکش‌های ساخته شده از مواد مقاوم در برابر مواد شیمیایی مانند نیتریل یا نئوپرن.
- محافظت از چشم: عینک ایمنی یا شیلد محافظ صورت برای جلوگیری از پاشش مواد به چشم.
- لباس محافظ: روپوش یا لباس کار مقاوم در برابر مواد شیمیایی.
- محافظت تنفسی: در صورت کار با غلظت‌های بالا یا در محیط‌های با تهویه نامناسب، استفاده از ماسک تنفسی مناسب ضروری است.
اصول صحیح انبارش و نگهداری پراکسید هیدروژن
- مکان نگهداری: پراکسید هیدروژن باید در مکانی خنک، خشک و با تهویه مناسب نگهداری شود.
- دور از نور و گرما: ظروف باید دور از نور مستقیم خورشید و منابع حرارتی نگهداری شوند تا از تجزیه سریع جلوگیری شود. به همین دلیل است که این ماده معمولاً در ظروف تیره و مات عرضه می‌شود.
- جداسازی از مواد ناسازگار: باید آن را از مواد قابل اشتعال، مواد آلی، عوامل کاهنده و کاتالیزورهای فلزی دور نگه داشت. تماس پراکسید هیدروژن غلیظ با مواد قابل اشتعال می‌تواند باعث احتراق خود به خودی شود.
- جنس و نوع ظرف: ظروف نگهداری باید از مواد غیرواکنش‌پذیر مانند فولاد ضد زنگ، شیشه یا پلاستیک‌های سازگار (مانند پلی‌اتیلن) ساخته شده باشند. مهم‌تر از آن، درپوش ظروف نگهداری حجم‌های زیاد باید دارای سوپاپ تخلیه فشار باشد تا گاز اکسیژن حاصل از تجزیه تدریجی بتواند به آرامی خارج شده و از افزایش فشار و انفجار ظرف جلوگیری کند.
اقدامات اولیه در صورت تماس
- تماس با پوست: ناحیه آلوده را فوراً با مقدار زیادی آب به مدت حداقل 15 دقیقه شستشو دهید و لباس‌های آلوده را از تن خارج کنید.
- تماس با چشم: چشم‌ها را فوراً با آب فراوان برای چندین دقیقه شستشو دهید. در صورت وجود لنز تماسی، آن را خارج کرده و به شستشو ادامه دهید. سپس فوراً به پزشک مراجعه کنید.
- بلعیدن: هرگز فرد را وادار به استفراغ نکنید. دهان را با آب بشویید و فوراً درخواست کمک پزشکی کنید.
- استنشاق: فرد را به هوای تازه منتقل کرده و در وضعیت نیمه نشسته قرار دهید. در صورت بروز مشکل تنفسی، به پزشک مراجعه کنید.
فرآیند تولید صنعتی پراکسید هیدروژن
اکثر پراکسید هیدروژن تجاری در جهان از طریق فرآیندی به نام فرآیند آنتراکینون یا فرآیند ریدل-فلایدرر تولید می‌شود. این فرآیند یک چرخه شیمیایی پیچیده و کارآمد است که درک آن، دلایل تفاوت در خلوص و قیمت گریدهای مختلف را روشن می‌سازد.
مروری بر فرآیند
این فرآیند بر اساس یک چرخه اکسایش-کاهش یک ترکیب آلی به نام ۲-آلکیل-آنتراکینون استوار است. این ترکیب در یک حلال یا مخلوطی از حلال‌های آلی حل شده و به آن “محلول کاری” (Working Solution) گفته می‌شود. این محلول به طور مداوم در چرخه فرآیند بازیافت می‌شود.
مراحل اصلی تولید
- هیدروژناسیون: در مرحله اول، محلول کاری حاوی آنتراکینون در حضور یک کاتالیزور پالادیوم (Pd) با گاز هیدروژن (H2) واکنش داده و به شکل کاهش‌یافته خود یعنی ۲-آلکیل-آنتراهیدروکینون تبدیل می‌شود.
- اکسیداسیون: پس از جداسازی کاتالیزور، هوا (اکسیژن) به درون محلول کاری دمیده می‌شود. در این مرحله، آنتراهیدروکینون دوباره به آنتراکینون اولیه اکسید شده و همزمان پراکسید هیدروژن (H2O2) در محلول آلی تولید می‌شود.
- استخراج: پراکسید هیدروژن تولید شده، از محلول کاری آلی توسط آب دیونیزه استخراج می‌شود. به دلیل تفاوت چگالی، فاز آبی حاوی H2O2 از فاز آلی جدا می‌شود و محلول کاری برای بازگشت به مرحله هیدروژناسیون بازیافت می‌گردد.
- خالص‌سازی و تغلیظ: محلول آبی پراکسید هیدروژن خام، حاوی ناخالصی‌هایی از حلال آلی و محصولات جانبی است. این محلول از طریق مراحل خالص‌سازی و تقطیر در خلأ به غلظت‌های تجاری مورد نظر (مانند 35%، 50% یا 70%) رسانده می‌شود.
پیچیدگی این فرآیند صنعتی، ارتباط مستقیمی با خلوص و قیمت محصول نهایی دارد. ناخالصی‌های بالقوه مانند باقی‌مانده کاتالیزور پالادیوم، حلال‌های آلی و محصولات جانبی واکنش، در مراحل اولیه وجود دارند. هزینه و پیچیدگی فنی برای حذف این ناخالصی‌ها، تفاوت قیمت بین گریدهای مختلف را توجیه می‌کند. یک گرید صنعتی ممکن است تنها مراحل پایه استخراج و تغلیظ را طی کند. اما برای تولید یک گرید خوراکی یا الکترونیکی، مراحل متعدد و پرهزینه خالص‌سازی (مانند تقطیر چند مرحله‌ای در خلأ و فیلتراسیون دقیق) برای رساندن ناخالصی‌ها به سطح بخش در میلیارد (ppb) ضروری است. بنابراین، مشتری با پرداخت هزینه بیشتر برای یک گرید با خلوص بالا، در واقع هزینه فرآیند مهندسی پیشرفته‌ای را می‌پردازد که برای حذف آلاینده‌های مضر برای کاربرد خاص او طراحی شده است.
پراکسید هیدروژن در برابر کلر
یکی از بزرگترین مزایای پراکسید هیدروژن، مشخصات زیست‌محیطی مطلوب آن است. همانطور که پیشتر ذکر شد، این ماده به طور طبیعی به دو محصول کاملاً بی‌خطر تجزیه می‌شود: آب و اکسیژن. این ویژگی آن را به گزینه‌ای ایده‌آل برای صنایعی تبدیل می‌کند که تحت فشارهای نظارتی برای کاهش اثرات زیست‌محیطی خود قرار دارند.
چرا پراکسید هیدروژن جایگزین سبزتری برای صنایع است؟
در مقابل، سفیدکننده‌های مبتنی بر کلر (مانند هیپوکلریت سدیم یا وایتکس) می‌توانند در پساب‌های صنعتی با مواد آلی واکنش داده و ترکیبات خطرناک و پایداری به نام ارگانوکلرین‌ها (مانند دی‌اکسین‌ها) و همچنین کلرات‌های سمی را تولید کنند. این ترکیبات برای آبزیان سمی بوده و می‌توانند در زنجیره غذایی تجمع یابند. به همین دلیل، بسیاری از صنایع، به ویژه صنعت کاغذسازی، در حال جایگزینی فرآیندهای سفیدگری مبتنی بر کلر با فرآیندهای سازگار با محیط زیست مبتنی بر پراکسید هیدروژن هستند. علاوه بر این، پراکسید هیدروژن نسبت به کلر خورندگی کمتری دارد، باقی‌مانده سمی بر جای نمی‌گذارد و برای کارکنان نیز ایمن‌تر است.
راهنمای خرید پراکسید هیدروژن
انتخاب محصول مناسب نیازمند بررسی دقیق نیازهای شماست. پیش از خرید، به سوالات زیر پاسخ دهید:
- کاربرد دقیق شما چیست؟ (مثلاً سفیدگری نساجی، ضدعفونی سطوح، آزمایش شیمیایی)
- آیا محصول با مواد غذایی، دارویی یا بدن انسان در تماس خواهد بود؟ (در این صورت گرید خوراکی یا دارویی الزامی است)
- الزامات نظارتی و استانداردهای صنعتی شما چیست؟
- آیا ناخالصی‌های جزئی (مانند پایدارکننده‌ها) می‌توانند در فرآیند شما اختلال ایجاد کنند؟ (در کاربردهای حساس مانند سنتزهای شیمیایی یا الکترونیک، گرید آزمایشگاهی یا الکترونیک ضروری است)
با پاسخ به این سوالات و مراجعه به جدول راهنمای گریدها (جدول ۲)، می‌توانید انتخاب آگاهانه‌ای داشته باشید.
شرکت آرین گاز تامین‌کننده تخصصی پراکسید هیدروژن صنعتی و آزمایشگاهی
ما در شرکت آرین گاز، نه تنها یک فروشنده مواد شیمیایی، بلکه یک شریک فنی برای کسب‌وکار شما هستیم. ما با درک عمیق از کاربردهای متنوع پراکسید هیدروژن، به شما کمک می‌کنیم تا گرید و غلظت دقیق و متناسب با نیازهای خود را انتخاب کنید و از ریسک‌های تجاری ناشی از انتخاب نادرست جلوگیری نمایید. ما طیف کاملی از گریدهای صنعتی، خوراکی و آزمایشگاهی پراکسید هیدروژن را از برندهای معتبر جهانی در بسته‌بندی‌های مختلف (گالن‌های 20 لیتری، بشکه‌های 65 کیلوگرمی و…) تأمین می‌کنیم. جهت مشاوره رایگان و خرید انواع گاز های صنعتی و آزمایشگاهی از جمله خرید گاز هیدروژن و خرید پر اکسید هیدروژن با ما در تماس باشید.
