گاز نیتروس اکسید

فهرست مطالب

گاز نیتروس اکسید که به N2O( نام گذاری IUPAC )میشناسیم با نامهای گاز خنده آور، نیتروژن اکسید، دی نیتروژن منواکسید و هوای صناعی نیز در گذشته شناخته ميشده و از اواسط قرن هفدهم مورد توجه قرار گرفته است. حدود یکصد سال طول کشید تا توسط جوزف پریستلی ( Joseph Priestly) در سال 1774 بصورت خالص بدست آمد.البته در آن زمان این گاز بمنظور تفریح در مجالس استفاده میشد،اما در سال 1800 آقای سرهمفری دیوی(Sir Humphry Davy) در یک کتاب 580 صفحه ای به خواص N2O اشاره کرد و مفید بودن آن را در اعمال جراحی برای تخفیف درد مطرح نمود تا اینکه در سال 1844 هوراس ولز(Horace Wells) به اثر ضد درد آن در دندانپزشکی پی برد اما متاسفاً نتوانست کشف خود را برای دیگران به اثبات برساند و 20 سال بعد گاردنر کوینسی کولتون(Gardner Quincy Colton) با افزودن اکسيژن به گاز N2O از خطر مرگ متعاقب آن کاسته و گزارش 25000 مورد مصرف همراه با موفقیت آن را، ارائه داد.

  1. در اواخر قرن نوزده این گاز برای مصرف زایمان بی درد بکار رفت اما در اوایل قرن بیستم بود که با بهبود وسایل ارائه و تجویز گازهای بیهوشی، مصرف گسترده ای پیدا کرد و علاوه بر کنترل درد، در علم بيهوشی نیز به عنوان یک داروی ماندگار، جایگاه ويژه ای پیدا کرد بطوریکه امروزه حتی در دستگاههای پیشرفته دیژیتالی نیز جهت تجویز این گاز پیش بینی لازم صورت گرفته است.
  1. نیتروس اکسید گازی است بی رنگ، بی بو، بی طعم که خود مشتعل نمیشود ولیکن به شعله وری آتش میتواند کمک کند. این گازوزن ملکولی 44 داشته، حدود 5/1 برابر سنگین تراز هوابوده و در اتمسفر بطور طبیعی با غلظت 0.5 ppm موجود است.
  2. ملکول آن خطی بوده N=N=O ↔ N≡N-O و در صنعت با حرارت دادن نیترات آمونیوم تا 270 درجه سانتیگراد بدست میاید. البته برخی گازهای ديگرمانند NO, NO2,CO2,CO نیز تولید میشود که در مراحلی بسیارحساس و دقیق، ناخالصی آن گرفته و در سیلندرهای مخصوص آبی رنگ ارائه میشود. البته بدلیل حرارت بحرانی بالائی که دارد .در درجه حرارت هوای اتاق (21 درجه سانتیگراد ) با فشار 745psig یا 50 اتمسفر بصورت مایع در سیلندر موجود است وتا وقتی مایع وجود دارد این فشار حفظ خواهد شد.

 

  1. نیتروس اکسید یکی از ضعیف ترین گازهای بیهوشی است که MAC آن در فشار 1 اتمسفر ( سطح دریا) برابر 104% است یعنی حتی با حداکثر مجاز تجویز (70%) هم نمیتواند یک هوشبر کامل باشد وبایستی با دیگر هوشبرهای استنشاقی ( هالوتان، ایزوفلوران، سوفلوران و…) و یا وریدی ( پروپوفول، کتامين، اتومیدیت و…) همراه گردد. البته این ضعف قدرت با سرعت اثر بالائی که دارد تاحد زیادی جبران شده است زیرا N2O حلالیت بسیار کمی در خون داشته و پس از تجویز بسرعت فشار نسبی آن در خون و مغز بالا میرود. بطور معمول ظرف 30 ثانیه اثرش ظاهر و تاحدود 2تا3 دقیقه به حداکثر میرسد.
  2. مکانیسم ضد درد آن تاکنون بیشتر مشخص شده و تأثیر از طریق آزادی اندورفین های آندوژن در سطح فوق نخاعی، و مهار گیرندههای NMDA در سطح نخاع تأئید شده است. اثرات بی دردی از غلظت 20 تا 30 درصد شروع و با افزایش غلظت تا 70% که مرز بیهوشی است، میتواند بدون تضعیف شدید هوشیاری ادامه یابد. لیکن عدم توجه به زمان ومحیط اطراف و اختلال در بیادآودن وقایع اخیر در این میزان مصرف رخ میدهد که خود باعث رضایتمندی بیماران از این روش کنترل درد خواهد شد. مکانیسم هوشبری نیتروس اکسید بطور دقیق مشخص نشده ولیکن تئوری فشاری، و یونی برای آن مطرح است.حلالیت کم در خون و در بافتها به خصوص در مغز باعث شده تا این گاز سرعت بالائی در القاء و بهبود از بیهوشی داشته و علی الرغم ضعف در قدرت اثر بعنوان یک داروی هوشبر خاص مورد توجه متخصصین بیهوشی باشد.
  • اثرات تنفسی

با مصرف نیتروس اکسید حجم جاری کاهش، تعداد تنفس افزایش و حجم دقیقه ای نیز افزایش میابد و در نهایت میزان PaCO2 حفظ خواهد شد البته پاسخ مرکز تنفس به افزایش دی اکسید کربن وهیپوکسی مختل خواهد شد یکی از مسائل مربوط به اختلال تنفسی در زمینه مصرف نیتروس اکسید هیپوکسی انتشاری است که به دلیل سرعت انتشار سریع این گاز از خون به ریه ها در زمان بهبودی از بیهوشی عمومی است که این امر منجر به رقیق شدن CO2 آلوئلی و تضعیف تحریک مرکز تنفس از طرفی و همچنین رقیق شدن اکسیژن آلوئلی و هیپوکسی استنشاقی میشود که درنهایت باعث افت فشار سهمی اکسیژن خون خواهد شد بنابراین توصیه به تجویز اکسیژن اضافی در 5 تا 10 دقیقه اول مرحله بهبودی از بیهوشی عمومی همراه با نیتروس اکسید شده است.

  1. تأثیراتنیتروس اکسید برروی قلب و عروق شبیه CO2 بوده و باعث تضعیف مستقیم میوکارد میگردد اما چون تحریک سیستم سمپاتیک رانیز بهمراه دارد این اثر تضعیفی دیده نمی شود مگر در مواردیکه قلب دچار نارسائی در خون رسانی عروق کرونر و یا نارسائی احتقانی قلب باشد همچنین نیتروس اکسید باعث افزایش فشار خون ریوی شده که در بیماران با زمینة افزایش فشارخون ریوی مثل بیماری COPD این مشکل بارزتر و باعث اختلال در اکسیژن رسانی بافتی در اثرافزایش شنت میتواند بشود.

بطور متفاوت باعث کاهش انتقال پیام عصبی از هسته های تالاموس شده و تأثیرات برانگیختگی ناشی از درد با مصرف نیتروس اکسید تضعیف میشود.نیتروس اکسید باعث گشادی عروق مغز شده وبا وجود کمترین تأثیر بر متابولیسم مغز، افزایش فشار داخل مغز رخ خواهد داد که البته افزایش تهویه بخوبی میتواند با این اثر مقابله کند لیکن در بیماران با افزایش قابل توجه فشار داخل مغز مثلا بعلت تومور بهتر است تا قبل از باز شدن کرانیوم از آن استفاده نشود.

  • اثرات برروی دیگراورگانهای بدن
  1.  نیتروس اکسید باعث افزایش فعالیت عضلات اسکلتی شده اما تأثیری بر عملکرد داروهای شل کننده عضلانی نخواهد داشت. این گاز بر عملکرد کار کلیه تأثیرمستقیمی نداشته، فیلتراسیون گلومرولی، قدرت تغلیظ ادرار و کلیرانس کلیوی را تغییر نخواهد داد در کبد نیز متابولیسم نداشته و البته میتواند توسط باکتریهای روده ای در فرآیند احیاء قرارگرفته و باعث ایجاد رادیکالهای آزاد کند و از این رهگذز لیپید پراکسیدازها بوجود آید. همچنین نیتروس اکسید میتواند با غیر فعال کردن ویتامین B12 باعث اختلال عملکرد آنزیم متیونین سنتتاز شده و علائم کمبود ویتامین B12 را مانند آنمی مگالوبلاستیک بوجود آورد البته این موضوع در مصرف بیش از 24 ساعت و یا مکرر در یک هفته بوجود آید و در بیماران جراحی مصرف برای بیهوشی باعث جنین اختلالاتی نمیشود مگر در افراد بسیار ضعیف، حامله، اشکال در بهبود زخم و عفونتهای خیلی شدید که توصیه به مصرف آن نشده است.
  • مصرف در حاملگی
  1. نیتروس اکسید بخوبی میتواند از جفت گذشته و به جنین برسد لیکن غلظت خون بند ناف از خون مادر کمتر بوده و ظرف 5 تا10 دقیقه روبه افزایش است وبنابراین پس از این مدت تأثیردر تضعیف جنینی آن وجود خواهد داشت.البته اثرات موتاژنتیک وتراتوژنيک برای نیتروس اکسید به اثبات نرسیده است. نیتروس اکسید در زایمان بیدرد بیش از 100 سال است که استفاده میشود وخواص ویژه آن در سرعت اثربخشی و ختم اثر آن در کنار سهولت در استفاده، باعث شده تا همچنان در این زمینه کاربرد خود را از دست ندهد.
  • یک توصیه مفید

امروز همچون اوایل مطرح شدن گازنیتروس اکسید که برای تفریح استفاده میشد در بین کادر درمانی، که گاز را دسترس دارند استفاده تفریحی دیده شده که این موضوع میتواند باعث بروز عوارضی چون اختلال خونی و عصبی شده و از طرفی وابستگی روحی روانی رخ دهد. بنابراین استفاده بدون تجویز این گاز بشدت باید اجتناب شود.

  • فروش گاز نیتروس اکسید

    گاز نیتروز اکساید  وارداتی با خلوص 99.999%  99.99% ،99.9% ، 99.5%معمولا در سیلندرهای 40 لیتری حاوی 20 -25 کیلوگرم  گاز  به همراه سرتیفیکیت شرکت تولید کننده عرضه میشود. همچنین گاز نیتروژ اکساید داخلی با خلوص 99.99% ، 99.5% ، 99.9% ، 99.95%در سیلندرهای 40  لیتری  حاوی 20 کیلو گرم گاز عرضه میشوند. لطفا جهت کسب اطلاعات بیشتر و یا سفارش خرید گاز با دفتر شرکت تماس بگیرید.

به اشتراک بگذارید